Bestaat er wel slecht Nederlands?
Ben jij een taalnazi of vind je alles goed? De taal die algemeen geaccepteerd is noemen we het Standaardnederlands - vroeger heette dat ABN, 'Algemeen Beschaafd Nederlands'. Regelmatig vliegen we elkaar in de haren als we het hebben over de vraag wanneer iets wel of niet nou 'goed' Nederlands is. Voor een deel kunnen we kijken naar de officiële spellingswet. Die bepaalt hoe je woorden moet schrijven (en dat kun je terugzoeken in het beroemde Groene Boekje). Maar we hebben in het Nederlands geen officiële grammatica: de ideeën daarover zijn gebaseerd op gewoonte en traditie. En die zijn lang niet voor iedereen hetzelfde. Daarom ben je echt niet strafbaar als je 'groter als' zegt in plaats van 'groter dan'. Ook op het gebied van uitspraak en woordkeus zijn we vrij: als je 'houdoe' in plaats van 'doei' wil zeggen, dan kan dat gewoon. Toch kiezen we er soms voor om ons expres wél aan de ongeschreven regels te houden, en soms expres juist níet. Dat ligt aan de situatie, legt taalkundige Kristel Doreleijers (Tilburg University) uit. Dialect is dus niet per se 'fout'.
Volgende video:
Nog geen drie jaar geleden stond de hele wereld even stil. We zaten in een lockdown door de Coronapandemie. Er werden snel vaccinaties ontwikkelt en we mochten ineens dansen met Janssen. Het grote gevaar lijkt geweken. Hoe kan dat? Lieke de Vrankrijker kinderarts-infectioloog, UMC Utrecht Legt uit of corona inderdaad een seizoensgriepje is geworden, of dat we binnenkort weer toiletpapier moeten gaan hamsteren.
virus.jpg)
Het is bijna kerst en dat betekent: volop kerstreclames op tv. Schattige hondjes, volle tafels, cadeaus - we weten dat reclames ons proberen te verleiden en toch trappen we er massaal in. Communicatiewetenschapper Ivar Vermeulen (Vrije Universiteit Amsterdam) onthult welke trucs worden ingezet om jou toch wéér een product te verkopen
Heb je weleens een liedje in je hoofd dat maar niet weggaat? Dan ben je zeker niet de enige, bijna iedereen heeft er wel eens last van. Denk bijvoorbeeld aan de Vogeltjesdans of een liedje dat geen einde lijkt te hebben en blijft hangen. Gelukkig is er een manier om snel van zo’n ‘muzikale oorwurm’ af te komen: kauwgom kauwen. Dat heeft alles te maken met je brein, je werkgeheugen en hoe ritme en herhaling werken. Neurowetenschapper Job van den Hurk (Universiteit Maastricht) legt in deze video precies uit hoe dat zit.
Zweet, pus, oorsmeer, speeksel. Bah! Ons lichaam produceert een scala aan lichaamssappen. Hoewel de meeste mensen tegenwoordig walgen van deze sappen, is dat niet altijd zo geweest. Deze sappen hebben namelijk allerlei nuttige toepassingen. Wist je dat urine vroeger werd gebruikt om wol te wassen? Of dat oorsmeer een antibacteriële werking heeft? Volgens medisch historicus Ruben Verwaal van het Erasmus MC is het daarom tijd voor eerherstel. Met een bakje oorsmeer en een potje urine op zak, daagt hij je deze aflevering uit om het beeld van jouw eigen lichaamssappen te herzien.
Je bent lekker je bammetje aan het smeren en ineens doe je iets onhandigs: je laat de boterham van de tafel vallen. Waarom belandt die dan áltijd met de besmeerde kant naar beneden? Of die boterham echt altijd met de besmeerde kant op de grond belandt, kan aan verschillende factoren liggen. Het heeft een natuurkundige verklaring, maar het is misschien niet wat je denkt. Terwijl jullie naar de uitleg van Minke Berghuis (Natuurkundige aan de Universiteit Twente) kijken, gaan wij de troep even opruimen...
Mogelijk dankzij
Met de steun van
