
De gruwelijke geschiedenis van je pata’s
150 jaar geleden werd de slavernij afgeschaft en dit herdenken en vieren wij met ‘Keti Koti’. Het betekent ‘ketenen verbroken’ in het Sranantongo, de taal van Suriname: een taal die nooit zou bestaan zonder slavernij. Van over de hele wereld werden mensen samengebracht en zonder dat ze met elkaar konden communiceren. Het resultaat? Een mengtaal waarin woorden uit verschillende delen van de wereld terug te vinden zijn. En die mengtaal horen we bijna dagelijks op straat: Fawaka, Pata, Pana… Wil jij een lesje Sranantongo en meer weten over de moeilijke geschiedenis van de taal? Fresco Sam-Sin (Universiteit Leiden) vertelt je er alles over in deze video. Fresco Sam-Sin is ook directeur van het Taalmuseum. Wil je meer weten over Sranantongo check dan www.taalmuseum.nl


Volgende video:
Sociaal psycholoog en liefdeswetenschapper Tila Pronk (Tilburg University) beantwoordt jullie vragen over monogamie. Waarom zijn we monogaam? Zijn mensen in een open relatie gelukkiger? En nog veel meer. Dit is de eerste aflevering van onze nieuwe serie 'Hey U', we zijn heel erg benieuwd wat jullie ervan vinden. Dus laat het ons weten in de comments op Spotify of via een DM op de socials.
.jpg)
HEY U! Waarom lig ik altijd klaarwakker in bed tussen 2 en 4 uur ‘s nachts? Is meteen in slaap vallen eigenlijk wel een goed teken? En kun je te veel slapen? In deze aflevering beantwoordt slaapwetenschapper Merijn van de Laar (Maastricht University) jullie 5 vragen over slaap. 😴
.jpg)
Stel je voor: het licht gaat uit. Geen internet. Geen pinpas. Geen navigatie. Klinkt als science fiction, maar kan komen door ruimteafval: rommel die je niet eens ziet, maar wel rondzweeft in de ruimte en tegen de satellieten botst die zo belangrijk zijn voor het leven op aarde. Sterrenkundige Thomas Wijnen (Universiteit Leiden | NOVA) legt in deze aflevering uit waar dat ruimteafval precies vandaan komt, en hoe we deze ruimtepuin kunnen opruimen.
-min.jpg)
Ongeveer 20 procent van de mensen mist bij geboorte één of meerdere verstandskiezen. Niet zo erg, want eigenlijk hebben we die extra kiezen niet meer nodig. Vroeger sleten onze tanden veel sneller en was het handig dat er rond je twintigste nog een derde set kiezen doorkwam. Maar tegenwoordig hebben verstandskiezen nauwelijks meer een functie, omdat we ons eten koken en onze tanden beter verzorgen. Dat ze langzaam verdwijnen, heeft alles te maken met evolutie; als iets niet meer nuttig is, dan kan het in de loop van de tijd verdwijnen. Dat geldt niet alleen voor verstandskiezen, maar ook bijvoorbeeld voor een spiertje in onze onderarm of het vermogen om je oren te bewegen. Yanell Braumuller (Universiteit Leiden | Naturalis) onderzoekt dit soort evolutionaire overblijfsels bij mensen en dieren. Zulke ‘restanten’ kunnen namelijk nog meer evolutionaire mysteries ontrafelen. Hoe dat zit legt hij uit in deze aflevering.
.jpg)
Ons kraanwater lijkt vanzelfsprekend, maar schijn bedriegt: de kwaliteit van onze rivieren, meren en sloten is op dit moment de slechtste van heel Europa. Gelukkig zijn we in Nederland enorm goed in water zuiveren, maar vervuiling maakt het een steeds grotere uitdaging. Hoe vervuilder dat water raakt, hoe moeilijker én duurder het wordt om er schoon drinkwater van te maken. Daarom zoeken wetenschappers, zoals Roos Goedhart van de TU Delft, naar slimme manieren en nieuwe oplossingen om ons water veilig te houden.
.jpg)
















