
Dit wist je nog niet over de Nederlandse slavenhandel
Dat Nederlanders aan slavernij en slavenhandel deden in Suriname en op de Caribische eilanden weet iedereen wel. Maar in Azië deden Nederlanders dat ook, en op minstens net zo'n grote schaal. Historicus Wim Manuhutu (Vrije Universiteit Amsterdam) vertelt je in deze aflevering van de Werkplaats hoe totslaafgemaakten (we gebruiken dat woord nu liever dan 'slaven') onmisbaar waren in de Nederlandse koloniën in Azië. Overal in wat nu Indonesië is werkten zij op plantages, in de mijnen en in de huishouding, maar ze werden bijvoorbeeld ook ingezet bij de bouw van forten en de aanleg van wegen. En dat duurde honderden jaren: vanaf de tijd van de VOC tot en met de tijd dat de kolonie officieel Nederlands-Indië heette. En ook al schafte Nederland de slavernij officieel halverwege de negentiende eeuw af, op sommige plekken van Nederlands-Indië duurde het tot in de twintigste eeuw voor het echt voorbij was.


Volgende video:
Ze zijn ouder dan onze aarde, zo klein als een zandkorrel en liggen misschien wel gewoon in jouw dakgoot: micrometeorieten. Jaarlijks komen tonnen aan ruimtestof onze atmosfeer binnen, en een klein deel daarvan belandt op aarde – als minuscule steentjes die ons iets kunnen vertellen over het ontstaan van het zonnestelsel, en misschien zelfs over het begin van het leven op aarde. Aardwetenschapper Guido Jonker (Vrije Universiteit Amsterdam) klimt het dak op van de universiteit en laat zien hoe je deze ruimte-fossielen kunt vinden én analyseren. Want wie weet: misschien ligt er op jouw dak wel een boodschap uit het heelal.

Zoveel pijn in je handen hebben dat je potjes niet meer open kunt draaien, het 's ochtends amper lukt om uit je bed kan stappen of zelfs niet kan werken: het is dagelijkse realiteit voor mensen met reuma of artrose. In Nederland hebben bijna 2 miljoen mensen één van deze twee ziektes. Voor reuma is er een medicijn, maar dat gaat ook gepaard met bijwerkingen. En voor artrosepatiënten is het nog erger gesteld, daar ís namelijk helemaal geen medicijn voor. Nieuw onderzoek van Wendy Walrabenstein (Amsterdam UMC) zet de medische wereld nu op zijn kop, omdat het laat zien dat een plantaardig dieet nét zo goed kan werken als reumamedicatie. Én het lijkt ook veelbelovende resultaten te geven voor andere ziekten, als hart- en vaatziekten en parkinson. Wat je dan precies moet eten? Dat vertelt Wendy in deze aflevering.

Jij denkt dat je zélf kiest in de supermarkt? Mooi niet. Van de aanbiedingen bij de kassa tot de felgekleurde posters in het gangpad: alles is zo bedacht dat jij spullen meeneemt die je niet van plan was om te kopen. Gedragswetenschapper Nynke van der Laan (Tilburg University) onderzoekt deze verleidingen in haar virtuele supermarkt, waar ze precies kan zien hoe jouw brein reageert op al die slimme trucs. Na deze video loop jij hopelijk met een mandje vol bewuste keuzes naar buiten. De "Kies ik gezond" app van het Voedingscentrum waar Nynke in de aflevering naar verwijst vind je hier: https://www.voedingscentrum.nl/nl/thema/apps-en-tools-voedingscentrum/kies-ik-gezond-.aspx

Zou jij vandaag de dag je zwemdiploma nog halen? Want moeten je benen en armen tegelijk bij de schoolslag of juist om en om? Blijf jij goed drijven? En hoe zat het ook alweer met ademhalen tijdens de borstcrawl? Bewegingswetenschapper Carola Minkels (Vrije Universiteit Amsterdam en InnoSportlab de Tongelreep) geeft je tips waarmee je in een handomdraai vliegensvlug door het water beweegt. Wetenschappelijk verantwoord uiteraard!

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft oude mobieltjes die thuis liggen te verstoffen. Een potentiële goudmijn: als alle Europeanen hun oude telefoons zouden inleveren, hoeft de EU drie jaar lang geen nieuwe grondstoffen te mijnen voor de productie van nieuwe mobieltjes. Er zitten veel kritieke grondstoffen in die telefoons waarvoor we nu afhankelijk zijn van landen als China en Congo. Om te laten zien wat er in die telefoon zit, halen industrieel ontwerper Dorien van Dolderen (TU Delft) en expert aardse materialen Arjan Dijkstra (Universiteit Twente) er in deze aflevering alles uit, tot het laatste korreltje goud. En dat doen ze met; een blender. Will it blend?
.jpg)